پروپاگەندەی «ئازادی»..

 پروپاگەندەی «ئازادی»..

یەکێک لە بتە سەرەکیەکانی سەردەمی ئێستا بریتیە لە ئازادی. ناوی بێ ناوەڕۆک... چۆن ناوێکی بێ ناوەڕۆکە ئەو بیرۆکەیە؟ خۆ ئێمە رۆژانە بەکاریدێنین.

ئەی خۆی لە خودی خۆیدا باسی ئازادی دەکەین ، دەبێ بزانین هەموو کارێک کە عاقڵێک دەیکات (کە ئازادی بێ عەقڵ مانای نیە). بە هۆکارێکەوە دەیکات. حیکمەت پێش ئازادیە. بەڵام ئایە ئەو حیکمەتانە بەتەنها دەتوانین بدۆزینەوە.

وردە وردە جیهان دەیبینێ هۆکاری یاسا کۆنەکان چییە. ئایە کۆت و بەندکردنی مرۆڤی بازاڕی هەروا لە هەوا بووە؟ بەتەفسیرێکی ماتریالیزمی مێژووی بەهۆی دیالێکتیکی مەتریالیزمی بووە؟ واتا تەنها دەولەمەندەکان ویستوویانە هەژارەکان قۆرخ بکەن؟ یان ئەم بیرۆکەیە بیرۆکەیەکی ئیلاهی واقیعیە. کە مرۆڤ وەکو تاک پێویستی بە حیکمەتە بۆ بڕیاردان.

واتا ئێمە گەشتووینە ئەو دەرئەنجامە واقیعیە لەبەرچاومانە کە مرۆڤ بڕیاری بێ حیکمەتانەی و ئایدیۆلۆجییانەی بەهۆی پەرەسەندن بەتەنهاوە نەداوە. کە کەسێک نایبینێ پێی دەڵێین ئەم تەفسیرانە تەنها بەرچاومان دەگرن تاوەکو لە چەڵەمەکە تێنگەیەن کە تووشی ئەم جیهانە بووە. بەڵکو بە دەسکەوتێکی بزانین و وابزانین مرۆڤایەتی لە خۆ ڕاستکردنەوە دایە لەدوای ئەوەی دەوڵەمەندەکان دەستیان بەسەردا گرتووە...

دەی ئەو تەفسیراتە با لابدەین لەبەرچاوی خۆمان سەیری واقیعەکە بکەین. دەی ئەو مرۆڤە نەزانانە بە حیکمەت پێویستیان بەوەیە بخرێنە ڕیزەوە تاوەکو ژیان و گوزەرانی خۆیان هەبێت و تێکنەچێت نەک هەڵبژاردنی موطڵەقیان بدرێتە پاڵ. کە باسیشی دەکەم ئەو کارە بۆ کێشەیە. 

ئیتر بەرچاو تاریکیەکی زۆر لەسەر بنەمای پووچ و وشەی زل کە هەڵبژاردنی ئەوەی کە دەتەوێت لە کۆمەڵگادا. بەبیانووی نەبوونی "زیان". لەسەر کۆمەڵێک بنەمای هیچ، پرسیاری زۆر هەڵدەگرێت. کێ پێی وتی ئەم زیانە کۆمەڵایەتی و هەژموونە ماددیەی تۆ دەیبینی تاکە زیانە کە هەبێت؟ وە کێ پێی وتووی نەبوونی زیانێک بنەمایە تاوەکو ڕیگەت پێ بدرێت کارێک بکەیت؟

چونکە تۆ لەو حالەتەیا سیفەتێکی سەلبی دەدەیتە پاڵ کردەوەیەک. سیفەتێکی زیادەت نەداوەتە پاڵی. دەی سیفەتیکی زیادە نەبێت کەواتە کردەوەکە بە کردەوەیی مایەوە. واتا تۆ کردەوە دەکەیت لەبەر ئەوەی کردەوەیە. ئەمەش تەناقوزات دروستەکات. چونکە مانای کردەوە ئەوەنیە کە دەکرێت یان رێگەپێدراوە. بەڵکو ئەوەی توانای هەیە بکرێت لەرووە ماددیەکە نەک سیاسی و ئەخلاقیەکە.

دەی هێشتا تۆ سیفەتە زیادەکەی سەر کردەوەکەت پێ نەوتوومە چۆن دەتوانی بەمن بڵێی بۆم هەیە ئەو کردەوەیە بکەم چونکە زیانی نیە؟ لەکاتێکدا تۆ دەڵێی ئەم کردەوەیە کردەوەیە و توانای کردنیم هەیە بەهەمان شێوەی توانای کردنی خراپەم هەیە. دەی تۆ کردەوە لەبەر کردەوە بوونی دەکەیت و ڕێی پێدەدەیت. دەبێت ئەمە یاسایەکی گشتی بۆ دابندرێت هەرچیەک کە خۆیەتی بێ زیادە دەربڕین مومکینە بۆی. ئەگینا ئارگومێنتەکە مانایەکی نابێت.

بەمشێوەیەش دەگەینە ئەو بنەما سەرەکیەی کە فکرەی ئازادی لەسەر بنیادنراوە ئەویش ئەوەیە هەرچیەک خودی خۆی هەبێت دەربڕینی ئەو خودە مومکینە. لێرەدا دەبێت دوو شت جیابکەینەوە :

یەکەم ئەوەی لەدەرەوەی بیرۆکەکەیە بریتیە لە بیرۆکەیەکی لازم. ئەمە ئەگەر ڕێگر بێت ئەوە لە یاساکە نادات.

دووەمیان ئەو خودە بەس لەبەر ئەوەی خودیەتی خۆی هەیە. مومکینە دەرببڕدرێت. ئەم یاسایە خراپەش دەگرێتەوە. دەی خراپەش خودیەتی هەیە. ئەو ئیمکانە بۆچی نایگرێتەوە؟؟ لێرەدا ناچار دەبین دان بەوەدا بنێین کە نەبوونی زیان تەنها خودیەتی شتەکە دەسەلمێنێ. خودیەتیش واتای ئەوەنیە کە دەربڕینی بۆ بکرێت.

کەواتە جەوهەری ئازادی کە بریتیە لە کردەوەیەک بکرێت لەبەر ئەوەی بێ زیانە. قسەیەکی پووچە. لەبەر چەند هۆکارێک :

یەکەمیان: لەبەر ئەوەی تەنها خودیەتی شتەکە دەسەلمێت بە نەبوونی زیانەکە. ئەمەش نابێتە هۆکار چوونکە هۆکار لەدەرەوەی شتەکە بریار دەدرێت نەک لە خودی دا.

دووەمیان: دەور رووئەدات. چونکە هۆکاری شتێک دەکەیتە خۆی. ئەوەش دەورێکی راستەوخۆیە.

سێیەمیان: بیرۆکەی ئازادی لە غافڵ بوونت لە حیکمەتی یاسا کۆنەکان هاتووە. هەرکاتێک حیکمەتەکەی بۆت روونبۆوە واز لە ئازادیەکەت دێنی و بەرەو کەماڵ ئەڕۆی.

چوارەمیان: ئازادی وەکو جەوهەرێکی ڕووت لە دەرەوە دا بوونی نیە. چونکە هیچ کردەوەیەک بە ڕووتی بێ لازمی شاراوە وجودی نیە. بەڵکو هەمووی دەشێت لازمیکی شاراوەی هەبێت کە ئازادیەکەت سنوردار و سنوردارتر دەکات.

بە کۆمەڵێک ڕێسای عەقڵی تریش دەتوانین بیسەلمینین کەلامیانە کە ئازادی مانایەکی نییە. بەڵکو خەیاڵێکە.

جا پڕوپاگەندەش لە زانستی لۆجیکدا تەنها ئەوەیە خەیاڵ دەخاتە ئیش تا کارێک بکەیت. وشەیەکی بێمانای وەکو بە باڵی قەڵەمەکەم ئەژنۆی زوڵم بشکێنە، جێم مەهێڵە دەستم بگرە با قەڵەم سەرکەوێ بەسەر چاوی ناحەقا لەبەرامبەر ناحەزا لە دێڕی شعرا لە نەحو سەرفا لە بەلاغەت تا قیامەت بچیتە سەر بۆ خۆت فەرزە ئەو قەڵەمەی ئەژنۆی زوڵم ئەلەرزێنێ....هتد.

ئازادیش بەهەمان شێوە کە بیر لە جەوهەرەکەی دەکەیتەوە بیرۆکەیەکی واقیعی نیە بەڵکو دژبەیەکە لەگەل واقیعدا. دەی ئەو جوڵانەی کە لە بیستنی وشەی ئازادیەوە بەدەستی دێنی لە پروپاگەندەیەک زیاتر نیە.

والسلام.